Ο ΗΣΥΧΑΣΜΟΣ και ο εμφύλιος πόλεμος του 14ου αιώνα.

Ησυχασμός ήταν το κίνημα που εμφανίσθηκε στο Βυζάντιο το 1334-1368 μ.χ. με πρωταγωνιστές δύο θα λέγαμε φιλους μοναχούς-θεολόγους,τον Γρηγόριο Παλαμά και τον Βαρλαάμ τον Καλαβρό, που ήταν και οι δύο οπαδοί της Αριστοτελικής φιλοσοφίας.
Η πλατωνική θεολογία είχε από καιρό εξαφανισθεί με τους νεοπλατωνικούς του πρώιμου Βυζαντίου και τελευταίο τον Μιχαήλ Ψελλό.Αντίθετα είχε ήδη αρχίσει να καλλιεργείται στη Δυτική Ευρώπη.
Ο εκπρόσωπος των Ησυχαστών ήταν ο μεγάλος μύστης αριστοτελικός,Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.
Αυτός ανέστησε στην ουσία την παλιά πυθαγόρεια φιλοσοφία ,την θεολογία του Μέγα Βασιλείου,του Διονυσίου του Αρεοπαγίτη και του Μάξιμου του Ομολογητή και την έσμιξε αρμονικά με την ανατολική φιλοσοφία.
Η κεντρική ιδέα του κινήματος ήταν η απόκτηση της μυστικής εμπειρίας του θείου με τον ησυχασμό του Νού(samadhi). Η εφρμογή ήταν μια ησυχαστική νοερή προσευχή που συνδεόταν με την αναπνοή(pranayama) και τη στροφή του βλέμματος στον ομφαλό ή "εις εαυτόν"(darana).Eπίσης συμμετείχε στην προσευχή η αδιάλειπτη (japa) επίκληση "Κύριε Ιησού Χριστέ,ελέησον ημάς".(mantra)!
Δηλαδή στην ουσία το νόημα της Γιόγκα.Ασ δούμε τι λέει ο Συμεών,ο Νέος Θεολόγος το 1042 μ.χ.:"εξανατέλλει αν εμοί ένδοθεν της ταλαίνης Καρδίας μου ως Ήλιος ή ως Ηλίου δίσκος σφαιροειδής δεικνύμενος,φωτοειδής,άπαντα τα μέλη μου ακτίσι καταυγάζων..."
Στους γνώστες της Γνάνια και Ράτζα Γιόγκα είναι απόλυτα κατανοητό ως ενεργοποίηση του ενεργειακού κέντρου του  ηλιακού πλέγματος ή τσάκρα μανιπούρα.Έχει σημασία η αναφορά στο απόκρυφο κέντρο της Καρδίας,όπου εδράζεται ο αληθινός Εαυτός του ανθρώπου.Πρόκειται για το 8πέταλο τσάκρα του χαρνταγιάμα που δεν είναι τόσο γνωστό και μίλησε γι'αυτό ο δάσκαλος Ραμάνα Μαχάρσι.
Θα πούμε ότι η ενεργοποίηση οποιουδήποτε κέντρου αλλά κυρίως αυτού που αντιστοιχεί στον ομφαλό,δίνει τη μορφή περιστρεφόμενου φωτεινού δίσκου που εκπέμπει φως.Ο μύστης-ασκητής στην ουσία αντικρύζει την ίδια του την Ψυχή.Αυτό είναι το κηρύκειο του Ερμή ή το δέντρο της Ζωής στην εβραϊκή Καβαλά Είναι ο λίθος με τους 7 οφθαλμούς.Είναι η μεικτή δεύτερη ουσία του Πλάτωνος η δυνάμει ΑΘΑΝΑΤΗ που επιζεί του φυσικού θανάτου και μετενσαρκώνεται αργότερα σε άλλο σώμα μέχρι την τελική ενεργοποίηση όλων των Τσάκρας και την κατάκτηση της ύψιστης μυστικής πνευματικής εμπειρίας του αδιαφοροποίητου ΟΛΟΥ-ΕΙΝΑΙ.
Τότε γίνεται η Νέα Ιερουσαλήμ του Ευαγγελιστή Ιωάννη στην Αποκάλυψη με τις 12 πύλες από πολύτιμους λίθους που αντιστοιχούν στην ενεργοποίηση όλων των Τσάκρα.
Πρότυπο ήταν επίσης και η μυστική εμπειρία(samadhi) του Μωυσή στο όρος Σινά όπου κατεβαίνει με " δεδοξασμένη την όψιν του χρώματος του προσώπου αυτού" μεταφέροντας τις θεϊκές 10 εντολές σε πέτρινες πλάκες."Μόνος μόνω συζών εαυτώ και δια της ησυχίας αμετεωρίστως τη θεωρία των αοράτων ενατενίζων"(Γρηγόριος Νύσσης).
Έμμεση αναφορά γίνεται εδώ,στο θεμελιώδες ενεργειακό κέντρο του μουλαντάρα με τις 4 ακτίνες πέταλα ,και στην ενεργοποίηση του.Είναι γνωστό ότι αντιστοιχεί στο στοιχείο ΓΗ όπως το μανιπούρα στο στοιχείο ΠΥΡ.
Γι 'αυτό μιλούσαν οι Ησυχαστές του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.Οι αντίπαλοι τους με αρχηγό τον Βαρλαάμ τον Καλαβρό από την Ιταλία τους κοροίδευαν ,τους αποκαλούσαν ομφαλόψυχους (το οποίο όμως είναι απόλυτα αληθινό...).
O αντιησυχαστής Δημήτριος Κυδώνης ήταν φιλενωτικός και μεταφραστής των έργων του καθολικού Θωμά του Ακινάτη.Υποστήριζε ότι το φως των ησυχαστών δηλαδή το φως της ψυχής ή του όρους Θαβώρ που μεταμορφώθηκε ο Ιησούς-Ερμής ήταν κτιστό και ότι κάθε διάκριση θείας ουσίας(πνεύματος)  και ενέργειας(ψυχής) ήταν αδύνατη.
Τελικά επικράτησε το ησυχαστικό κίνημα και διακηρύχθηκε από την ορθόδοξη Σύνοδο η διάκριση αμέθεκτης θείας ουσίας(πνεύμα ή atma-brahma) και μεθεκτών άκτιστων θείων ενεργειών (ψυχής ή λεπτοφυές σώμα ή vignamayakosa).
*Xτίσιμο γίνεται μόνο στην περιοχή του φυσικού και του αστρικού πεδίου,στους χώρους των υλικών επιθυμιών,των σκέψεων και των παθών.Γι'αυτό και ο Ιησούς έλεγε ότι θα καταστρέψει το ναό του Σολομώντα και θα τον φτιάξει σε 3 ημέρες.Το έκανε βέβαια με την Ανάσταση του,εδώ στο φυσικό και αστρικό χώρο.Μιλούσε για σώμα και νού και όχι για ψυχή και πνεύμα.Στο χώρο πέραν του αστρικού γίνεται ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ και ΦΑΝΕΡΩΣΙΣ αφού προηγηθεί η ΚΑΘΑΡΣΙΣ στα κατώτερα πεδία του σώματος ,του νου και της ψυχής.(Θα αναφερθούμε περισσότερο σε προσεχές άρθρο...)

Συνχ. Kατεδείχθη ότι η θεογνωσία είναι μυστική εμπειρία που κατακτάται με την πίστη και όχι με τη φιλοσοφική γνώση.Προέβαλλαν την αξία της αδιαλείπτου προσευχής,της συνεχούς πνευματικής άσκησης και της μυστηριακής εμπειρίας για τη σωτηρία του ανθρώπου ενώ υπέδειξαν το πνευματικό αδιέξοδο της σχολαστικής θεολογίας της Δύσης.
Γι'αυτό και  επιτέθηκαν με πάθος οι αντίπαλοι του ησυχασμού, φιλοδυτικοί. Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση του θεολόγου Εμμανουήλ Καλέκα με τον τίτλο και μόνο του έργου του:
Περί ουσίας και ενεργείας,πραγματεία κατά της πλάνης των Γραικών!
Αποκαλεί Γραικούς τους Ησυχαστές και όχι άδικα.Οι αντίπαλοι τους είναι Ρωμαίοι,φιλοδυτικοί με προστάτες τους Παλαιολόγους και τους Γενουάτες και μάλλον τον Πάπα της Ρώμης.
Αυτό έδειξε τελικά ο  τριακονταετής και πέρα εμφύλιος πόλεμος που αποδυνάμωσε πλήρως την ήδη τεμαχισμένη και αλωμένη(1204) από τους σταυροφόρους αυτοκρατορία.Τίποτε πια πνευματικό δε θα φανεί πλήν του έργου του Νεοέλληνα Πλήθωνος Γεμιστού πριν το οριστικό τέλος.
Ο προστάτης των ησυχαστών ήταν ο δυναμικός και ευφυής δομέστιχος Ιωάννης Καντακουζηνός που φαίνεται να διέβλεψε το σχέδιο των Φράγκων και του Πάπα για οριστική διάλυση του ελληνισμού του Βυζαντίου και κάθε πνευματικού στοιχείου από την παράδοση των Γραικών.Μια παράδοση που ήταν άρρηκτα δεμένη με την ανατολική φιλοσοφία.Στην προσπάθεια του να αποτρέψει τη δυτική κυριαρχία,συμμάχησε με τον Τούρκο σουλτάνο Οχράν στον οποίο έδωσε ως νύφη την κόρη του Θεοδώρα.Αυτός επέτρεψε και την εγκατάσταση των Τούρκων στη χερσόνησο της Καλλίπολης.
Ήταν το πρώτο ευρωπαϊκό έδαφος που κατέλαβαν οι Τούρκοι και το θεώρησαν ιερό μέρος του Προφήτη Μωάμεθ έκτοτε.
Γιάυτό και αντιστάθηκαν εκεί, με τόσο σθένος πολύ αργότερα στους Δυτικούς εισβολείς στον Α΄Π' Πόλεμο.

Οι Παλαιολόγοι θα συμμαχήσουν με τον Καταλούσιο το Γενουάτη και τον Πάπα μάλλον,ενώ θα ποδηγετήσουν το αυθόρμητο λαικό κίνημα των Ζηλωτών της Θεσσαλονίκης και άλλων βυζαντινών πόλεων.Θα τεθούν μάλιστα επικεφαλής του κινήματος ο Μιχαήλ και αργότερα ο Ανδρέας Παλαιολόγος.Το ζηλωτικό λαικό κίνημα απέκτησε γρήγορα αντιησυχαστικό χαρακτήρα και μπόρεσε να νικήσει τελικά τους ησυχαστές.Επιβλήθησαν οι Παλαιολόγοι,οι οποίοι θα προσπαθήσουν να εξαφανίσουν την ορθόδοξη θρησκεία των Γραικών και να επιβάλουν τον καθολικισμό της Δύσης.
O Iωάννης Καντακουζηνός το 1355 θα ηττηθεί στρατιωτικά από τον Γενουάτη Cattilusio και θα παραιτηθεί υπέρ του Ιωάννη Ε' του Παλαιολόγου.Θα ασπαστεί το μοναχικό βίο και θα εγκαταβιώσει στη μονή Μαγγάνων της Πόλης.Εκεί θα συγγράψει μια σπουδαία απολογητική ιστορική μελέτη.
Το νέο όνομα του θα είναι Ιωάσαφ.Έτσι έλεγαν τον περίφημο ασκητή-jogi,όσιο Ιωάσαφ,γιο του βασιλιά της Ινδίας Αβενήρ που εορτάζεται στις 26-Αυγούστου.
Η Πόλη και όλη η Ελλάδα θα γεμίσει με εμπόρους Βενετούς,Γενουάτες και μισθοφόρους Φράγκους και Καταλανούς,στην περίφημη Φραγκοκρατία που θα προσπαθήσει να εξαφανίσει κάθε Ελληνικό στοιχείο από τη χώρα των Γραικών.Ευτυχώς που θα αντισταθεί πνευματικά, ο Νεοέλληνας Πλήθων ο Γεμιστός αλλά κυρίως ο Γραικός Πατριάρχης Γεννάδιος και θα παραδόσει ,ευφυώς, την αυτοκρατορία στο Ελληνογενές Ισλάμ και τον από μητέρα Έλληνα ,Μωάμεθ τον Β' τον Πορθητή.

Θα παραμείνει έτσι το πνευματικό κίνημα των Γραικών-Ησυχαστών προστατευμένο από το συγγενές Ισλάμ για εκατοντάδες χρόνια μέχρι που οι φράγκοι-νεοφοίνικες θα μηχανευτούν νέα σχέδια για νέες σταυροφορίες,νέους πολέμους, νέες έριδες, και νέους εμφυλίους μεταξύ των Γραικών με στόχο την τελική εξαφάνιση τους.
Θα τα καταφέρουν?


κωπηλάτης